Het nieuwe erfrecht, ligt u er al wakker van?

Na lang wachten werd vorige maand de wet tot wijziging van het erfrecht in het Belgisch staatsblad gepubliceerd. De nieuwe wetgeving gaat van kracht op 1 september 2018.

Nog ver in de toekomst, denkt u?

Toch niet, u dient vandaag al rekening te houden met de nieuwe regels. Die zullen namelijk ook invloed hebben op de stappen die u nu onderneemt. Hieronder zetten we voor u de belangrijkste wetswijzigingen op een rij, met de bijhorende aandachtspunten met betrekking tot uw planning.

1. Een eerste grote wijziging in het erfrecht is de wijziging van de wettelijke reserve. Tot vandaag werd voor de kinderen een wettelijke reserve voorzien waarvan de grootte afhankelijk was van het aantal kinderen. Deze wettelijke reserve voor de kinderen blijft behouden onder de nieuwe regelgeving. Enkel aan de grootte ervan werd gesleuteld. Zo zal onder de nieuwe regeling het reservatair gedeelte voor alle kinderen samen steeds maximum 50% van de nalatenschap bedragen. Dit zorgt ervoor dat uw vrije beschikbare deel steeds de helft van de nalatenschap zal bedragen.
Let evenwel goed op met testamenten die u in het verleden reeds hebt gemaakt en waarin u het grootst beschikbare deel aan iemand toewijst. Weet dat deze persoon door de invoering van de nieuwe regelgeving wellicht een groter deel zal krijgen dan u bedoeld had. Vergeet dit dus zeker niet na te kijken.

Ook bestond er een reservatair deel voor ouders van personen die kinderloos kwamen te overlijden. Dit reservatair deel wordt nu afgeschaft en vervangen door een onderhoudsplicht. Indien iemand kinderloos overlijdt, zal de nalatenschap verplicht worden te voorzien in het levensonderhoud van de behoeftige ouders op het moment van overlijden. Het kapitaal voorzien voor het levensonderhoud is echter steeds beperkt tot maximum ¼ van de nalatenschap per opgaande lijn, dit om te vermijden dat de nalatenschap geheel uitgehold wordt.

2. Van het reservatair erfdeel kunnen we naadloos overgaan tot de inkorting. Als de reserve van de kinderen ondanks het grotere beschikbaar deel toch nog geschonden zou worden, kunnen deze nog steeds inkorting inroepen om het deel te verkrijgen waar ze recht op hebben. In het verleden gebeurde deze inkorting steeds in natura. Dit wil zeggen dat ze bijvoorbeeld hun deel van een onroerend goed konden verkrijgen, wat soms wel eens tot lastige situaties kon leiden. Met de nieuwe regelgeving zal de inkorting tot stand komen in waarde. Dit zorgt ervoor dat ze een vergoeding kunnen krijgen voor het deel dat ze te weinig gekregen hebben. Hierdoor kan het aanhouden van bijvoorbeeld goederen in onverdeeldheid vermeden worden en kan de begunstigde (derde) zo vrij beschikken over het goed.

3. Een derde pijler binnen het gewijzigde erfrecht is de mogelijkheid tot het maken van erfovereenkomsten. In het verleden was het steeds verboden om afspraken te maken over een niet opengevallen nalatenschap. Dit zal nu in een aantal zeer specifieke gevallen wel mogelijk zijn. Zo kan er een familiale erfovereenkomst gesloten worden waarbij één of beide ouders afspraken maken met al hun kinderen of kleinkinderen. Hierin staat het bekomen van een evenwicht tussen de erfgenamen centraal. Deze erfovereenkomst laat toe dat ongelijkheden gecompenseerd worden en er een evenwicht gecreëerd wordt door specifieke afspraken te maken. Daarnaast kan er ook een punctuele erfovereenkomst gemaakt worden. Hierbij kunt u specifieke afspraken maken over bepaalde aspecten. Een voorbeeld hiervan is het vastleggen van de waarde van een schenking om te vermijden dat er later bij een overlijden discussie ontstaat omtrent deze waardering. Ook kan er op voorhand afstand gedaan worden tot het inroepen van het recht tot inkorting. Dit is een heel mooie tool om gelijke verdelingen te bekomen in nieuw samengestelde gezinnen.

U ziet het, met deze nieuwe wetgeving werden niet enkel nieuwe mogelijkheden gecreëerd, maar duiken er ook veel nieuwe aandachtspunten op.